POLITYKA OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM PRZEZ DOROSŁYCH I ZAPEWNIENIA IM BEZPIECZEŃSTWA

Preambuła

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników OPP nr 1 jest działanie dla dobra dziecka z poszanowaniem jego praw.  

Każdy pracownik zobowiązany jest traktować wychowanków z szacunkiem,  dbać o ich prawidłowy rozwój oraz  przestrzegać zarządzeń i procedur określonych w niniejszym dokumencie.  Pracownik OPP nr 1 działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych placówki oraz swoich kompetencji.

Niedopuszczalne jest stosowanie jakiejkolwiek przemocy wobec wychowanka przez pracownika placówki oraz inne osoby współpracujące z placówką.

Podstawa prawna:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483),
2. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1988 r. (Dz. U. Z 1991 nr 120 poz. 526),
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie karty oraz wzorów ”Niebieska karta” (Dz. U. Z 2023 r. poz. 1870),
4. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. 2021 poz. 1249),
5. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2023 poz. 2809),
6. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks Karny (Dz. U. 2024 poz. 17),
7. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. 2023 poz. 984),
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2020 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych, społecznie i zagrożonych niedostosowanych (Dz. U. 2020 poz. 1309),
9. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. 2023 poz. 900),
10. Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. 2022 poz. 1700),
11. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. 2024 poz. 37),
12. Ustawa z dnia 10 mają 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2019 poz. 1781),
13. Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 535),
14. Ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023, poz. 289),

Rozdział I
Objaśnienie terminów

§ 1

1. Pracownikiem placówki jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej.
2. Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18 roku życia.
3. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji i stanowieniu o dziecku, w szczególności jego przedstawiciel ustawowy (rodzic/opiekun prawny).
4. Zgoda opiekuna dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z opiekunów dziecka.
   W przypadku braku porozumienia między opiekunami dziecka, należy poinformować ich o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.
5. Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę. Krzywdzeniem jest:
6. Przemoc fizyczna - jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.
7. Przemoc emocjonalna - to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, wciąganie dziecka w konflikt osób dorosłych, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości, stawianie dziecku wymagań i oczekiwań, którym nie jest ono w stanie sprostać.
8. Przemoc seksualna - to angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego, np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm. Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.
9. Zaniedbywanie - to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna prawnego, nie zapewnienie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa, brak dozoru nad wypełnianiem obowiązku szkolnego.
10. Osoba odpowiedzialna za Internet - wicedyrektor, który sprawuje nadzór nad korzystaniem z Internetu na terenie placówki przez dzieci oraz za bezpieczeństwo dzieci w Internecie.
11. Osobą odpowiedzialną za Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez dorosłych i zapewnienia im bezpieczeństwa jest Rzecznik Praw Wychowanka wyznaczony przez dyrektora placówki pracownik, sprawujący nadzór nad jej realizacją w placówce.
12. Danymi osobowymi dziecka jest każda informacja umożliwiająca pełną identyfikację dziecka.

Rozdział II

§ 1

1. Pracownicy placówki w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci takie jak:
2. dziecko jest brudne, nieprzyjemnie pachnie,
3. dziecko kradnie jedzenie, pieniądze,
4. dziecko jest głodne,
5. dziecko nie otrzymuje potrzebnej mu opieki medycznej,
6. dziecko ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, ugryzienia, rany), których pochodzenie trudno wyjaśnić i są one w różnej fazie gojenia,
7. podawane przez dziecko wyjaśnienia, dotyczące obrażeń, wydają się niewiarygodne, niespójne, dziecko często je zmienia,
8. dziecko boi się rodzica, boi się powrotu do domu,
9. dziecko wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła,
10. dziecko cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, bóle głowy, mdłości itp.
11. dziecko jest bierne, wycofane, uległe, przestraszone, depresyjne,
12. dziecko zachowuje się agresywnie, buntuje się, samo okalecza się,
13. dziecko nadmiernie szuka kontaktu z dorosłym,
14. w pracach artystycznych, rozmowach, zachowaniu dziecka zaczynają dominować elementy/motywy seksualne,
15. dziecko jest rozbudzone seksualnie niestosownie do sytuacji i wieku,
16. nastąpiła i wyraźna zmiana zachowania dziecka,
17. dziecko mówi o przemocy.

Jeśli z objawami u dziecka występują określone zachowania rodziców lub opiekunów, to podejrzenie, że dziecko jest krzywdzone jest szczególnie uzasadnione. Niepokojące zachowania rodziców to:

1. rodzic (opiekun) odmawia wyjaśnień przyczyn obrażeń dziecka,
2. rodzic (opiekun) nie utrzymuje kontaktów z osobami zainteresowanymi losem dziecka,
3. rodzic (opiekun) mówi o dziecku w negatywny sposób, poniża, strofuje dziecko,
4. rodzic (opiekun) poddaje dziecko surowej dyscyplinie, jest nadopiekuńczy, zbyt pobłażliwy, odrzuca dziecko,
5. rodzic (opiekun) nie interesuje się losem lub problemami dziecka,
6. rodzic (opiekun) jest apatyczny, pogrążony w depresji,
7. rodzic (opiekun) zachowuje się agresywnie,
8. rodzic (opiekun) ma zaburzony kontakt z rzeczywistością, reaguje nieadekwatnie do sytuacji, wypowiada się niespójnie,
9. rodzic (opiekun) neguje potrzeby dziecka,
10. rodzic (opiekun) przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym lub werbalnym,
11. rodzic (opiekun) nadużywa alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających.
12. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy placówki podejmują rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania pomocy.
13. Pracownicy monitorują sytuację i dobrostan dziecka.

Rozdział III
Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia dziecka

§ 1

W przypadku uzyskania przez pracownika placówki informacji, że dziecko jest krzywdzone lub istnieje takie podejrzenie pracownik ma obowiązek przekazać uzyskane informacje dyrektorowi placówki.

§ 2

1. Zgłoszona sprawa poddana jest wyjaśnieniu przez nauczyciele, Rzecznika Praw Dziecka oraz dyrektora.
2. Pracownicy wyjaśniający sprawę podejmują następujące działania:
   a) przeprowadzają rozmowę z pokrzywdzonym dzieckiem,

b)  Przeprowadzają rozmowę z innymi osobami, które pomogą w ocenie sytuacji, w skrajnych przypadkach dopuszczalny jest kontakt z placówką macierzystą,
c) wzywają do placówki rodziców lub opiekunów prawnych pokrzywdzonego dziecka,
d) sporządzają notatkę według ustalonego wzoru (załącznik nr 1),
e) opracowują plan pomocy dziecku we wzajemnej współpracy.

3. Wszystkie działania przewidziane w planie pomocy dziecku mają na celu zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i wsparcia.
4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:
    a) Podjęcia działań przez placówkę w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji,
5. form wsparcia jakie placówka może zaoferować dziecku
6. działań zespołu nauczycieli względem krzywdzonego dziecka,
7. propozycję skierowania dziecka do specjalistycznej placówki pomocy dziecku, jeżeli istnieje taka potrzeba.
8. Plan pomocy dziecku jest przedstawiony przez Rzecznika Praw Wychowanka w placówce oraz dyrektora placówki rodzicom/opiekunom prawnym dziecka z zaleceniem współpracy przy jego realizacji.
9. Rzecznik Praw Wychowanka monitoruje przebieg realizacji planu i jego skutków względem dziecka.                   

 § 3

1. W przypadku gdy efekty działań nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, przez
   pracowników placówki składany jest wniosek o wgląd w sytuację rodzinną i zgłoszenie na Policję lub prokuraturę.
2. Rodzice lub opiekunowie prawni dziecka informowani są przez dyrektora placówki i Rzecznika Praw Wychowanka w obecności nauczyciela prowadzącego koło o obowiązku OPP nr 1 w Sosnowcu zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (Policja lub prokuratura i sąd).
3. Po poinformowaniu rodziców przez Rzecznika Praw Wychowanka zgodnie z punktem poprzedzającym dyrektor placówki składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do Policji lub prokuratury oraz wniosek o wgląd w sytuację rodziny do Sądu Rejonowego w Sosnowcu, Wydział Rodzinny i Nieletnich.
4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji wskazanych wyżej instytucji.

§ 4

1. Z przebiegu działań sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi (załącznik nr 2.)
2. Wszyscy pracownicy placówki, którzy w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych posiadają informacje o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązani do zachowania tych informacji w tajemnicy wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

Rozdział III

Zasady ochrony danych osobowych dziecka

§1

1. Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w ustawie o ochronie danych osobowych.
2. OPP nr 1 posiada Politykę Bezpieczeństwa Przetwarzania Danych Osobowych w placówce oraz Instrukcję Zarządzającą Systemem Informatycznym Służącym do Przetwarzania Danych Osobowych, które regulują sposób zabezpieczenia, warunki udostępniania i przetwarzania danych osobowych dziecka.
3. Pracownik placówki ma obowiązek zachowania tajemnicy danych osobowych, które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem.
4. Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.

§ 2

Pracownik placówki po wcześniejszym poinformowaniu dyrektora placówki, może wykorzystać informacje o dziecku w celach szkoleniowych lub edukacyjnych wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający identyfikację dziecka.

§ 3

1. Pracownik placówki nie udostępnia przedstawicielom mediów informacji o dziecku ani o jego opiekunie.
2. Pracownik placówki nie kontaktuje przedstawicieli mediów z dziećmi ani z jego opiekunami.
3. Pracownik placówki nie wypowiada się w kontakcie z przedstawicielami mediów o sprawie dziecka lub jego opiekuna. Zakaz ten dotyczy także sytuacji, gdy pracownik placówki jest przeświadczony, iż jego wypowiedź nie jest w żaden sposób utrwalana.

Rozdział IV

Zasady ochrony wizerunku dziecka

§ 1

Pracownicy placówki uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewniają ochronę wizerunku dziecka.

§ 2

1. Pracownikowi placówki nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania
   wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie) na terenie instytucji bez zgody dyrektora placówki i pisemnej zgody opiekuna dziecka.
2. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, wyjazd zorganizowany, wycieczka, krajobraz, szkolna impreza, zgoda opiekunów na utrwalenie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
3. Przed utrwaleniem i upublicznieniem przez pracownika placówki wizerunku dziecka należy dziecko oraz opiekuna poinformować o tym, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany
4. Upublicznienie przez pracownika placówki wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-video) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka.

Rozdział V

Zasady dostępu dzieci do Internetu

§ 1

1. Placówka zapewniając dzieciom dostęp do Internetu, jest zobowiązana podejmować działania zabezpieczające wychowanków przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, w szczególności zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające.
2. Na terenie placówki dostęp dziecka do Internetu możliwy jest pod nadzorem nauczyciela na zięciach.
3. Nauczyciel czuwa nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu przez dzieci podczas zajęć.
4. O bezpieczeństwie korzystania z Internetu mówi regulamin pracowni komputerowej.
5. Placówka zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu przy komputerach.

§ 2

1. Wyznaczony pracownik placówki zapewnia, by na wszystkich komputerach na terenie szkoły z dostępem do Internetu było zainstalowane i aktualizowane:
    a) oprogramowanie filtrujące treści internetowe,
    b) oprogramowanie monitorujące korzystanie przez dzieci z Internetu,
    c) oprogramowanie antywirusowe,
    d) oprogramowanie antyspamowe,
    e) fire wall.
2. Wymienione w pkt 1 niniejszego paragrafu oprogramowanie jest aktualizowane 
3. Wyznaczony pracownik placówki przynajmniej raz na trzy miesiące sprawdza, czy na komputerach z dostępem do Internetu nie znajdują się niebezpieczne treści.
4. W przypadku znalezienia niebezpiecznych treści wyznaczony pracownik ustala, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzania.
5. Informacje o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia
   niebezpiecznych treści, wyznaczony pracownik placówki przekazuje dyrektorowi.
6. Nauczyciel prowadzący koło oraz Rzecznik Praw Wychowanka przeprowadzają z dzieckiem rozmowę na temat bezpieczeństwa w Internecie.
7. Jeżeli w wyniku rozmowy nauczyciel i Rzecznik Praw Wychowanka uzyskają informacje, że dziecko jest krzywdzone, podejmują działania opisane w rozdziale II niniejszej polityki.

Rozdział VI

Monitoring stosowania Polityki

§1

1. Dyrektor placówki wyznacza osoby odpowiedzialne za monitorowanie realizacji niniejszej Polityki Ochrony Dzieci Przed Krzywdzeniem Przez Dorosłych i Zapewnieniem Im Bezpieczeństwa w placówce.
2. Osoby, o których mowa w punkcie poprzedzającym, są odpowiedzialne za monitorowanie realizacji polityki, za reagowanie na sygnały naruszenia polityki oraz za proponowanie zmian w polityce.
3. Osoby, o których mowa w punkcie 1 niniejszego paragrafu, przeprowadzają wśród
   pracowników placówki, raz na 6 miesięcy, ankietę monitorującą poziom realizacji polityki. Wzór ankiety stanowi załącznik nr 3 do niniejszego dokumentu.
4. W ankiecie pracownicy placówki mają proponować zmiany polityki oraz wskazywać
   naruszenia polityki w placówce.
5. Osoby, o których mowa w punkcie 1 niniejszego paragrafu, dokonują opracowania
   wypełnionych przez pracowników placówki ankiet. Sporządzają na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazują dyrektorowi placówki i radzie pedagogicznej.
6. Dyrektor wprowadza do polityki niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom placówki nowe brzmienie Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez dorosłych i zapewnieniem im bezpieczeństwa .

Rozdział V

Przepisy końcowe

§1

1. Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.
2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników placówki, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla pracowników placówki, poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną oraz zamieszczenie na stronie internetowej bip placówki.

1. Załącznik nr 1
   Notatka służbowa sporządzona  w dniu …………...……………………………………………

   Na okoliczność …………...……………………………………………
   
   w spotkaniu uczestniczyli :…………...……………………………………………
   
   Poruszono problem :  …………...……………………………………………

   Placówka zaproponowała:…………...……………………………………………

   
   Placówka wskazała konieczność zapewnienia przez rodziców …………...……………………………………………

   
   Podpisy osób uczestniczących w spotkaniu :  …………………………………………………………………..
   
   

   Załącznik nr 2

   KARTA INTERWENCJI

   1. Imię i nazwisko dziecka: …………………………………………………………………..

   2. Przyczyna interwencji(forma krzywdzenia): ………………………………………………

   3. Osoba zawiadamiająca o podejrzeniu krzywdzenia: ……………………………….………

   
   4. Opis działań podjętych przez nauczyciela koła, Rzecznika Praw Wychowanka, Dyrektora (data, działanie): ………………………………………

   5. Spotkania z opiekunami dziecka (data, działanie): …………………………………………………………

   6. Forma podjętej interwencji o Zawiadomieniu o podejrzeniu  popełnienia przestępstwa (Wniosek o wgląd w sytuację dziecka).
   Inny rodzaj interwencji.
   Jaki?......................................
   7. Dane dotyczące interwencji (nazwa organu, do którego zgłoszono interwencję) i data interwencji: …………………………………………………………………………………..
   8. Wyniki interwencji: działania organów wymiaru sprawiedliwości jeśli placówka je uzyskała, działania placówki, działania rodziców (data, działanie): ………………………………………………………………………

   Załącznik Nr 3

   MONITORING STANDARDÓW-ANKIETA

   1. Czy znasz dokument Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem przez dorosłych ?
    Tak     Nie
   2. Czy zapoznałeś się z treścią tego dokumentu?
    Tak     Nie
   3. Czy stosujesz w swojej pracy tę politykę?
    Tak     Nie
   4. Czy w Twoim miejscu pracy według Twojej oceny przestrzegana jest ta polityka?
    Tak     Nie
   5. Czy zaobserwowałeś naruszenie tej polityki w swoim miejscu pracy?
    Tak     Nie
   6.Czy masz jakieś uwagi do polityki? Jakie? ………………………………………………………………………………………

   7. Jaki punkt/zagadnienie należałoby do niej włączyć? Dlaczego? Jakie regulacje proponujesz? ………………………………………………………………………………………………… 

   8.Czy jakiś punkt/zagadnienie należałoby usunąć? Jaki? Dlaczego? ………………………………………………………………………………………………… 
   9.Czy jakiś punkt zagadnienie należałoby zmienić? Jaki? Dlaczego? W jaki sposób?…………………………………………………………………………………………………………………………………………